Бұл бағыттағы арнайы жүргізілген зерттеу нәтижесі көрсеткендей, кеш әке атану шәует эпигеномы мен ұрпақ денсаулығына кері әсер етеді. Бұл жайында islam.kz порталы academic.oup.com ақпарат көзіне сілтеме жасай отырып мәлім етеді. Халықаралық биологтар тобы сүтқоректілердің сперматозоидтарындағы жасқа байланысты эпигенетикалық белгілер мен олардың ұрпаққа әсері туралы деректерді зерттеді. Зерттеу нәтижесі көрсеткендей, еркектің жыныс жасушалары ұрпағының денсаулығына  кері әсер ететін өзгерістерге ұшырайды. Әйелдерден айырмашылығы - ер адамдар бала көтеру қабілетін қартайғанға дейін сақтай алады. Соңғы онжылдықта ерлі-зайыптылардың жй үйленіп, есейген, тіпті, егде шағында балалы болғандар саны артқан. Бұл процесс ғылымның назарынан тыс қалған жоқ. Әлбетте, отбасы институты құлдырауының әлеуметтік аспектісі де, сондай-ақ, ұрпаққа әсері де зерттеле бастады. Бұл тарапта Мәскеу мемлекеттік университетінің зерттеушілері Массачусетс Амхерст университетінің америкалық әріптестерімен және Уэйн мемлекеттік университетінің Медицина мектебінің мамандарымен бірге ерлердің жыныстық жасушаларындағы жасқа байланысты өзгерістерге қатысты зерттеулерге талдау жасады. Сперматозоидтар өмір бойы сперматогониялардың, жыныс жасушалары прекурсорларының бөліну процесінде қалыптасады. Жасушаның бөлінуі кезінде ДНҚ-ны көшіруде қателік орын алуы мүмкін - мутациялар осылай пайда болады. Бөліну процесі орта есеппен 16 күнде бір рет болады. Яғни, жылына 23-ке жуық осындай бөліну процесі болады. Сперматозоидтардың тегі – адам жасушалары оның жасына қарай көбірек бөлінетіндіктен олардың ДНҚ-сында көбірек қателер жиналады, дейді ғалымдар. Дегенмен, жыныс жасушаларының геномындағы өзгерістердің себебіне тек мутациялар ғана жатпайды, сонымен қатар, эпигенетикалық факторлар да өз әсерін тигізуі мүмкін. Бұл - ДНҚ тізбегіне әсер етпейтін, алайда, гендерді қосуға немесе өшіруге немесе олардың жұмыс режимін өзгертуге болатын процестер. Көбінесе зерттеушілер цитозиннің метилденуін, яғни, тиісті ДНҚ негізіне бір көміртегі атомынан және үш сутегі атомынан тұратын топтың қосылуын қадағалайды. Түрлі зерттеулерде ғалымдар ұрықтың ерте дамуымен және нейропсихиатриялық ауытқулармен байланысты сперматозоид ДНҚ-да гендердегі метилденудің адам жасына қарай өзгеретінін анықтады. Зерттеушілер мұндай өзгерістер ұрпаққа беріліп, олардың дамуына әсер етеді деп есептейді. Ғалымдар бұл процестерді терең зерттеу арқылы эпигенетикалық сағатты кері бұрып, ерлердің ұрпақ өрбітудегі денсаулығын қалпына келтіру жолдарын табуға көмектеседі деп санайды.

Ұқсас материалдар:

«Кеш әке атанудың қасіреті мен қатері қандай?» (https://islam.kz/kk/news/arturli/kesh-ake-atanudyn-qasireti-men-qateri-qandai-8818/#gsc.tab=0);

«50 жастан кейін әке атану мүмкіндігі үштен бірге азаяды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/50-jastan-keiin-ake-atanu-mumkindigi-ushten-birge-azayady-15671/#gsc.tab=0);

«Жасы ұлғайғанда перзент сүйгісі келетін ер адамнан ұрпағына берілетін мутация қатері жоғары» (https://islam.kz/kk/news/gylym/jasy-ulgaiganda-perzent-suigisi-keletin-er-adamnan-urpagyna-beriletin-mutatsiya-qateri-jogary-15305/#gsc.tab=0);

"Ширек ғасырдан кейін ерлер ұрпақ өрбіту қабілетінен айырылуы мүмкін..." (https://islam.kz/kk/news/arturli/shirek-gasyrdan-keiin-erler-urpaq-orbitu-qabiletinen-aiyryluy-mumkin-15188/#gsc.tab=0); 

"Шала туған ұл балалар басқаларына қарағанда ерте қартаяды" (https://islam.kz/kk/news/gylym/shala-tugan-ul-balalar-basqalaryna-qaraganda-erte-qartayady-15243/#gsc.tab=0);

"Шала туған шараналардың қауіпті дертке шалдығу қатері жоғары" (https://islam.kz/kk/news/gylym/shala-tugan-sharanalardyn-qauipti-dertke-shaldygu-qateri-jogary-15568/#gsc.tab=0);

«Бала табудың немесе босанудың әйелді қанша жасқа қартайтатыны белгілі болды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/bala-tabudyn-nemese-bosanudyn-aieldi-qansha-jasqa-qartaitatyny-belgili-boldy-17311/#gsc.tab=0);

«Жаһилияға тән әдет тенденцияға айналып келеді» (https://islam.kz/kk/news/alem/jahiliyaga-tan-adet-tendentsiyaga-ainalyp-keledi-15570/#gsc.tab=0);

«Сперматозоидті іріктейтін чип белсіздікпен күресуге көмектеседі» (https://islam.kz/kk/news/gylym/spermatozoidti-irikteitin-chip-belsizdikpen-kuresuge-komektesedi-16794/#gsc.tab=0);

«Діңгекті жасушалардан шәуһат жасалды. Бұл белсіздік пен бедеулікті емдеуде көмектеседі» (https://islam.kz/kk/news/gylym/dingekti-jasushalardan-shauhat-jasaldy-bul-belsizdik-pen-bedeulikti-emdeude-komektesedi-15925/#gsc.tab=0);

«Сперматозоидтің қозғалу сыры ашылды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/spermatozoidtin-qozgalu-syry-ashyldy-15672/#gsc.tab=0);

«Сперматозоидтің неліктен тігінен жылжитыны белгілі болды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/spermatozoidtin-nelikten-tiginen-jyljityny-belgili-boldy-14654/#gsc.tab=0);

«Сперматозоидтардың неліктен ирелеңдеп қозғалатыны белгілі болды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/spermatozoidtardyn-nelikten-irelendep-qozgalatyny-belgili-boldy-video-17062/#gsc.tab=0);

«Сперматозоидтің таңғажайып «биі»: белсіздікпен күрестің тың тәсілі пайда болуы мүмкін» (https://islam.kz/kk/news/gylym/spermatozoidtin-tangajaiyp-bii-belsizdikpen-kurestin-tyn-tasili-paida-boluy-mumkin-video-13948/#gsc.tab=0);

«Сперматозоидтар өз бәсекелесін улайтын болып шықты» (https://islam.kz/kk/news/gylym/spermatozoidtar-oz-basekelesin-ulaityn-bolyp-shyqty-14783/#gsc.tab=0);

"Ғалымдар шауһат өндіретін генді тапты. Сперматозоид ДНҚ-ның зақымдалған жерін қалпына келтіруге қабілетті болып шықты" (https://islam.kz/kk/news/gylym/galymdar-shauhat-ondiretin-gendi-tapty-spermatozoid-dnq-nyn-zaqymdalgan-jerin-qalpyna-keltiruge-qabiletti-bolyp-shyqty-16062/#gsc.tab=0);

«Шәуһадтың да жадысы бар болып шықты» (https://islam.kz/kk/news/gylym/shauhadtyn-da-jadysy-bar-bolyp-shyqty-13500/#gsc.tab=0);;

«Жылу стресінің шәуһатты қалай зақымдайтыны белгілі болды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/jylu-stresinin-shauhatty-qalai-zaqymdaityny-belgili-boldy-14338/#gsc.tab=0);

«Қандай жұптарда ұл бала көп пайда болатыны анықталды" (https://islam.kz/kk/news/madeniet/qandai-juptarda-ul-bala-kop-paida-bolatyny-anyqtaldy-13474/#gsc.tab=0);

«Ерлердің толыққанды бала көтерту қабілеті қанша жасында пайда болатыны айтылды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/erlerdin-tolyqqandy-bala-kotertu-qabileti-qansha-jasynda-paida-bolatyny-aityldy-17362/#gsc.tab=0);

«Балаға әкесінен қандай қасиеттердің берілетіні (тұқым қуалайтыны) белгілі болды» (https://islam.kz/kk/news/madeniet/balaga-akesinen-qandai-qasietterdin-beriletini-tuqym-qualaityny-belgili-boldy-17363/#gsc.tab=0);

«Ғалымдар ерлер белсіздігін емдеудің тың тәсілін тапты» (https://islam.kz/kk/news/gylym/galymdar-erler-belsizdigin-emdeudin-tyn-tasilin-tapty-14302/#gsc.tab=0);

«Әйелдер ерлерсіз де ұрпақ өрбіте алатын болып шықты» (https://islam.kz/kk/news/gylym/aielder-erlersiz-de-urpaq-orbite-alatyn-bolyp-shyqty-11874/#gsc.tab=0);

«Ұрықтан дененің қалыптасуының алғашқы сәті таспаға тартылып қалды» (https://islam.kz/kk/news/gylym/uryqtan-denenin-qalyptasuynyn-algashqy-sati-taspaga-tartylyp-qaldy-video-14784/#gsc.tab=0);

«Аптап ыстық құрсақтағы ұрықтың дамуына теріс әсерін тигізеді» (https://islam.kz/kk/news/alem/aptap-ystyq-qursaqtagy-uryqtyn-damuyna-teris-aserin-tigizedi-15541/#gsc.tab=0);

«Қандай жұптарда ұл бала көп пайда болатыны анықталды» (https://islam.kz/kk/news/madeniet/qandai-juptarda-ul-bala-kop-paida-bolatyny-anyqtaldy-13474/#gsc.tab=0);

«Ғалымдар ерлер белсіздігін емдеудің тың тәсілін тапты» (сілтемесі: https://islam.kz/kk/news/gylym/galymdar-erler-belsizdigin-emdeudin-tyn-tasilin-tapty-14302/#gsc.tab=0); 

«Белсіздікке ұшыраған ер адамды жүрісіне қарап анықтаудың тәсілі табылды» (сілтемесі: https://islam.kz/kk/news/gylym/belsizdikke-ushyragan-er-adamdy-jurisine-qarap-anyqtaudyn-tasili-tabyldy-14720/#gsc.tab=0);

«Бірдей егіздердің ДНҚ-сы толық бірдей болмайтыны анықталды» (сілтемесі: https://islam.kz/kk/news/gylym/birdei-egizderdin-dnq-sy-tolyq-birdei-bolmaityny-anyqtaldy-14719/#gsc.tab=0); 

«Ер мен әйелдің ұрығынсыз синтетикалық ұрық жасалды бедеулік пен белсіздікті емдеу үшін» (https://islam.kz/kk/news/gylym/er-men-aieldin-urygynsyz-sintetikalyq-uryq-jasaldy-bedeulik-pen-belsizdikti-emdeu-ushin-17364/#gsc.tab=0);

«Донорлық ағзалар үшін діңгекті жасушадан синтетикалық ұрық өсірілді» (https://islam.kz/kk/news/gylym/donorlyq-agzalar-ushin-dingekti-jasushadan-sintetikalyq-uryq-osirildi-17217/#gsc.tab=0);

«Жасушалардың ағзаны қалай қалыптастыратынын көргіңіз келе ме? (видео)» (https://islam.kz/kk/news/gylym/jasushalardyn-agzany-qalai-qalyptastyratynyn-korginiz-kele-me-video-16435/#gsc.tab=0);

«Адам ұрықсыз жолмен пайда бола ала ма (партеногенез)» (https://www.islam.kz/kk/news/gylym/adam-uryqsyz-jolmen-paida-bola-ala-ma-partenogenez-16288/#gsc.tab=0);

«Әйелдер ерлерсіз де ұрпақ өрбіте алатын болып шықты» (https://islam.kz/kk/news/gylym/aielder-erlersiz-de-urpaq-orbite-alatyn-bolyp-shyqty-11874/#gsc.tab=0)