Қытайда гипер дыбыстық қозғалтқышы бар дрон құрастырылды
|
Қытайдың аэроғарыш инженерлері дыбыс жылдамдығынан бес есе жоғары, айтарлықтай қашықтыққа ұшуға қабілетті реактивті ұшқышсыз ұшақ құрастырды. Бұл жайында islam.kz порталы South China Morning Post (SCMP) мерзімді басылымын сілтеме жасай отырып мәлім етеді. Шанхай машина жасау және электрлік инженерия институтының зерттеу тобының жетекшісі Ин Шунжи бұл бағытта қиын математикалық мәселеге тап болғанын айта келе: «Егер гипер дыбыстық ұшақтың ұшу жолы кәдімгі зымыран қозғалтқыштары үшін жазылған теңдеулерді пайдалана отырып жоспарланған болса, онда ол басқаруды жоғалтуы немесе тіпті апатқа ұшырауы мүмкін», - деп аталмыш жобадан қандай қауіп төнетінін алға тартты. Scramjet сияқты гипердыбыстық қозғалтқыштар үшін жоғары жылдамдық жылдам қозғалатын ауаны қысу және жылжымалы бөлшектері жоқ жану камерасында отынды жағу үшін қажет. Нәтижесінде гипер дыбыстық ұшақтар зымырандық зымырандарға қарағанда ұзақ қашықтыққа және тиімдірек ұша алады. Сонымен қатар, бұл ұшақтар зымырандар бастан кешіретін серпілулер мен орамдарға ұшырамайды, бұл ауа ағынын айтарлықтай өзгертіп, қозғалтқышты зақымдауы мүмкін. Осы қиындықтарды еңсеру үшін ғалымдар есептеу процедурасын айтарлықтай жеңілдететін жаңа алгоритм ойлап тапты. Компьютерлік моделдеу жаңа әдістің әдеттегіден ұзағырақ ұшу жолын жасауға мүмкіндік беретінін көрсетті. Дегенмен, бұл тараптағы есеп 6,8 шақырым қашықтықта қажетті маневр жасауға жеткілікті дәл болды. Аталмыш зерттеуге Массачусет технологиялық институтының (MIT) бұрынғы аспиранты Дэвид Бенсон едәуір үлес қосты, ол «псевдоспектрлік Гаусс декодтау» деп аталатын математикалық тәсілді ұсынды, бұл әдіс ұшуды басқаруды айтарлықтай жеңілдетеді. Ғалымдар, сонымен қатар, X-33 гиперсониялық ұшағы үшін жасалған NASA алгоритмін пайдаланғанын жасырмады. X-33 жобасы аяқталуға жақын болғанымен техникалық қиындықтарға байланысты 2001 жылы NASA бұл жобаны кейінге – белгісіз мерзімге шегерген болатын. Сонымен қатар, аэронавигациялық гипер дыбыстық ұшақ технологиясының дамуына Қытай билігі назар аударып отыр. Осыған байланысты жергілікті университеттерге айналмалы детонациялық жетектер және гиперсоникалық рамжет (Scramjet) сияқты озық қозғалтқыш жүйелерін пайдалана отырып, әуе кемелерінің прототипін жасау және сынақтан өткізу үшін қомақты қаржы бөлінеді.