Сапарға шығу әдебі қандай?
Сапарға шығу әдебі қандай?
10 жыл бұрын 29162

Ассалаумағалейкум! Жолға шығарда не нәрсеге мән берген дұрыс? Нақты айтып берсеңіздер! Ермек.

Уағалейкумсалам! Қадірменді Ермек, жолға шығудың негізгі әдептерін атап өтер болсақ, олар төмендегідей:

1. Аптаның «бейсенбі» күні жолға шыққан жақсы. Бұл – сүннет. Сахаба Кәъб ибн Мәликтің айтуына қарағанда, ардақты Пайғамбарымыз (с.а.у) сапарға көбіне бейсенбі күндері шығатын[1]. Аталмыш сахаба тағы бір сөзінде: «Тәбук жорығына бейсенбі күні шыққан еді. Ол (с.а.у) (жолға) бейсенбі күні шығуды жақсы көретін[2].

Дегенмен, адам аптаның өзге күндері де жолға шығып жатса, күнә емес.

2. Жолға неғұрлым ертерек шығу. «Ерте тұрған еркектің ырысы артық» демекші, Сахаба Сахр ибн Уәдаъа әл-Ғамидидің айтуы бойынша Пайғамбарымыз (с.а.у): «Уа Аллахым! Үмметіме таңертең, күннің әуелгі сәттерінде берекесін бер», - деп дұға тілейтін. Сахаба Сахрдың өзі саудагер еді. Ол өзінің тауарларын (керуенмен) күннің таңертеңгі уақытында жіберетін. Осылайша дүниесі артып, байыды[3].

3. Жолға шықпас бұрын екі рәкәғат нәпіл намаз оқығаны жақсы. Бұл – мұстахаб (ұнамды). Бірінші рәкәғатында - кәфирун сүресі, екінші рәкәғатында - ықылас сүресі оқылады. Сахаба Әнәстің айтуы бойынша Пайғамбарымыз былай деген: «Жолға аттанар алдында отбасында оқылған екі рәкәғат намаз, пенденің оларға қалдырған ең абзал нәрсесі»[4]

4. Мүмкін болса жолға шықпас бұрын садақа беру.

5. Жолға шыққан адам өзіне қажетті керек-жарақпен қамдануды ұмытпағаны жөн. Алла тағала Құран Кәрімде қажылық үкімдерін баян ету барысында: «Және (қажылыққа шыққанда жолға) азық алыңдар. Негізінде азықтың жақсысы тақуалық», - дейді. Деректерге қарағанда Пайғамбарымыздың (с.а.у) кезінде Йемен халқы қажылық парызын жасағанда, өздерімен бірге азықтарын алмай: Біз Аллаға тәуекел еттік», - дейді екен де, Меккеге келгенде жергілікті халықтан азық сұрайтын болған екен. Сосын осы аят түсті[5]. Аталмыш аят түскенде бір кісі тұрып Пайғамбарымыздан (с.а.у): «Уа, Расулалла! Азықтан не алайық», - деп сұрайды. Сонда Алла елшісі оған: «Жүзіңді адамдарға қаратпайтындай азықтанып ал. Азықтанудың ең жақсысы –тақуалық», - деп жауап берді[6].

6. Үйінен шыққанда сапар дұғасын оқу. Әнәс ибн Мәликтің (р.а.) риуаят етуі бойынша Пайғамбарымыз былай деген: «Кімде-кім үйінен шыққанда мына дұғаны оқыса: Тәуәккәлту ъаләллаһи лә хаулә уә лә қууәтә иллә билләһ. Ол кісіге Періште «Саған жеткілікті әрі қорғалудасын», - дейді. Және Шайтан одан ұзақ жүретін болады»[7].

7. Жол-жөнекей әдептілікті, мәдениеттілікті сақтап, ұрыс-жанжалдан ұзақ жүру керек. Бір қисынсыз жағдай туа қалған жағдайда, байыппен, парасаттылықпен шешуге тырысқаны абзал.

8. Жол-жөнекей әлдекімнің жаманшылығынан қауіптенсе, мына дұғаны оқыса болады: Сахаба Әбу Муса әл-Әшъари (р.а) айтуы бойынша Пайғамбарымыз (с.а.у) әлдекімдерден қауіптенетін болса, мына дұғаны оқитын: «Аллахуммә! Иннә нәжъалүкә фи нухуриһим, уә нәъузу бикә мин шуруриһим».[8] Мағынасы: Уа, Жаратқан Ием! Біз сені оларға қарсы пана тұтамыз. Және олардың жаманшылығынан саған сыйынамыз.

[1] Сахих Бухари: Китабул жихад уәс сияр – 2789 хадис.
[2] Сахих Бухари: Китабул жихад уәс сияр
[3] Әбу Дәуід:Бәбу ибтикәр фис сәфәр - №2606 хадис.
[4] Әл-Мусаннаф ли ибни Әби Шәйбә – Китабус сала (306) 526.
[5] Сахих Бухари: Китабул Хаж – Бәбу Қаулилләһи таъалә уә тәзәууәду...-1451 хадис.
[6] Фатхул Бәри – 1441 хадис түсіндірмесі.
[7] Әт-Тирмизи: Китабуд даъуат - №3426 хадис. (Тухфә әл-Әхуизи)
[8] Әбу Дәуід – №1537 хадис.

Абдусамат Қасым