Имам Тахауи (рахимаһуллаһ) өзінің «ақида негіздеріне» қатысты жазған еңбегінде мыналарды айтады:

«Бақсының да, балгердің де (айтқандарын) растамаймыз. Сондай-ақ, әлдекімнің Құран, сүннет және үмбеттің ижмасына қарама-қайшы көлденең тартқан уәжін растамаймыз (қабылдамаймыз)». Имам Тахауи, "Ақида Тахауия"

Бақсы мен балгерлер пайғамбар емес, олардың ғайыптан білдірген көріпкелдіктерін растамаймыз, қабыл етпейміз. Ғайыпты Алладан басқа ешкім білмейді. Ал пенденің ғайыптан мәлімет бере алам деуі Құдаймен тайталасу болмақ. Ғайыптағы ақпарды, тек Құдай Тағала біледі және Құдай Тағала уахи арқылы білдірген пайғамбарлары біледі. («Жын» сүресі, 26-27 аят). Одан өзге жын-шайтандардың сыбырына құлақ асатын бақсы-балгер мен көріпкелдердікі - өтірік-шыны аралас негізсіз сөздер. Ардақты Пайғамбарымыз (с.а.у.) өзінің асыл сөзінің бірінде: «Кім көріпкелге немесе балгерге барып, оның айтқандарын растаса, ол адам Мұхаммедке түскенді (Құранды) жоққа шығарған болады» - деп қатаң ескерткен. ( әл-Хәким, «әл-Мүстәдрак»; Ибн  Мәжә, «Сүнән»).

Бұнымен қатар Алланың қасиетті Құран аяттары мен соңғы пайғамбары Мұхаммед пайғамбардың хадис-шарифтеріне және Ислам ғұламаларының бірауыздан мақұлдап, қабыл еткен дін негіздеріне қайшы келер наным-сенімдер мен тұжырымдамаларды қабыл етпейміз. Өйткені, осы үш дәлел (Құран, сүннет, ижма) – шариғаттың негізгі қайнаркөздері болып саналады. Кім осы үш қайнаркөзге кереғар наным-сенімдер мен тұжырымдамалар білдірсе, онысы «бидғат» болып саналады. Ал барлық бидғат – адасушылық[1]. («Бидғат» - діннің негіздеріне теріс, бірақ діни қылып көрсетілген нәрселер).

Мәселен, тарихта тағдырды жоққа шығарған «Қадария» дейтін ағым бой көрсеткен болатын. Олардың пайымдарынша тағдыр деген жоқ, пенде өз тағдырын өзі жасайды. Бұл тұжырым Құран аяттары мен хадис-шарифтердегі «тағдыр» сеніміне теріс болғандықтан, қабыл етілмеген. Сондай-ақ, Мұғтәзилия ағымындағылар «Алла адамның ісін жаратпайды, пенде өз ісін өзі жаратады» деген уәжі Құранның «Алла тағала сендерді де, істеген істеріңді де жаратты» - деген аятына қарсы болғандықтан, қабыл етілмейді[2]. Бұнымен қатар, Мұғтазилия ағымының: қабір азабы жоқ, пейіште Алла көрінбейді, иманы болса да күнәһар мұсылман тозақта мәңгі қалады т.б. осы сияқты уәждері - сахих, "мәшһур" хадис-шәрифтерде нақты айтылған мәліметтерге қарсы келетіндіктен қабыл етілмейді.

Сондай-ақ, қазіргі таңдағы «Уаһһаби-сәләфиттердің» және бұрынғы «Хәшәуиттер» мен «Кәррамия» ағымындағылардың «Алла аспанда», «Алла аршта орналасқан», «Алланың мекені бар» деген сияқты наным-сенімдері – Ислам ғұламаларының «ижмасына» теріс келетіндіктен қабыл етілмейді. Ислам ғұламалары бір ауыздан - Аллаға мекен беруді немесе Алланың әлдебір тарапта орналасқандығын айтуды күпірлікке балаған. Мұнда суннит ғұламаларының «ижмасы» бар. Ал Имам Тахауи жоғарыдағы сөзінде: «Ислам ғұламаларының ижмасына қайшы келер уәжді қабыл етпейміз» деп отыр.

Ханафи ғұламасы Мулла Алиюль Қари (р.а.) былай дейді:

«Алдыңғы және кейінгі буын ғалымдардың көпшілігі Алланың тұсы бар деп сенушіні кәпір деген. Бұл жайында Қирафи ашық айтқан. Және оның айтысына қарағанда, бұл – Әбу Ханифаның, Мәлик пен Шафиғидың, Әшғари мен Бақиланидың сөздері».[3]

Имам Ағзам Әбу Ханифа (рахимаһуллаһ) өзінің «әл-Уасия» атты еңбегінде «Алланы аршта орналасты» деушілерге қарсы былай деген:

«...Алла тағала Аршты да, одан басқасын да қорғаушы, (бірақ оған) мұқтаж емес.  Егер мұқтаж болғанда, өзге жаратылыстар секілді әлемді жаратуға және оны жүргізіп отыруға күші жетпес еді. Аршқа орналасуға және тұрақтауға мұқтаж еді дейтін болсақ, онда Ол Аршты жаратпай тұрып қайда болды?»[4].

Ендеше, сәләфиттердің "Алла аспанда", "Алла аршта орналасқан", "Алла төбеде орналасқан" деген сенімдері - Исламның "тәнзиһ" ережесімен ұштаспайтындықтан және Ислам ғұламаларының ижмасына қайшы болғандықтан қабыл етілмейді.

Және де айта кететіні қазіргі таңда еліміздегі кейбір діндар мұсылмандар қазақтың ертеден бері келе жатқан «әруаққа сыйыну», «әруақ қолдайды» деген нанымын, Исламға кіріптар еткісі келіп, оған Ислами бояу қосып, діннің бір бөлшегі ұқсатып көрсеткісі келетіндер пайда болып жүр. «Әруаққа сыйыну», «әруақ қолдасын» деген наным қазақтың ертеден келе жатқан наным-сенімінде бар екендігі рас, бірақ ондай нанымның «Исламда» жоқ екендігін де мойындау керек. Пайғамбарымыз да, сахабалар да және одан кейінгі буын тәбиғин, әтбағут-тәбиғин де, ешқашан «әруақ қолдасын» деп ұрандамаған, тіпті ондай «сөз» ешбір сунниттік Ислами әдебиеттерде кездеспеген де. Қазақ ұлтынан өзге ұлттардан шыққан ешбір дін ғалымы әруаққа сыйынбақ түгілі, «әруақ қолдасын» деген сөзді өмірінде естімеген де, білмейді де. Барды бар, жоқты жоқ деу керек.

Олай болса, қазақтың ертедегі сенімінің жарықшағы болып саналатын мұндай негізсіз нанымды дініміздің саф ақидасына қосудағы мақсат не? Дінді қазақиландыру ма? Дінді қазақи тілде, қазақи түсінікте түсіндірген дұрыс. Бірақ, бұл қазақтың көнеден қалған негізсіз наным-сенімдерін дінге кіріптар етіп, ғұламаларымыздың сонша ғасыр қөздерінің қарашығындай қорғаштап келген дініміздің саф сенімін әрнәрсемен кірлете беруге болады дегенді білдірмейді. 

Мәтуриди ақидасында, қазақтың негізсіз наным-сенімдері былай тұрсын, кейбір «ахад хадистердегі» сенімге қатысты мәліметтердің өзі ақидаға алынбайды, өйткені ахад хадистер «сахих» болса да «Занни», яғни, нақты бұлтартпас дәлел емес, ал ақидаға нақты бұлтартпас дәлелмен қуатталған мәлімет алынады. Сондықтан да, "әруаққа сыйыну" нанымын қазақтың көнеден қалған нанымы ретінде қалдырып, оны Исламға араластырмау ең дұрысы. Өйткені, ондай наным – Құран мен сүннеттегі сенім негіздерімен және ғұламалардың ижмасымен ұштаспайтындықтан, дінде қабыл етілмейді. Ислами қайнаркөздерде Алланың қалауымен пендеге қолдау білдірер тылсым күштің «періштелер» екендігі айтылған, осыдан келіп "періште қолдасын" деген сөз шыққан. Періштелер – әруақ емес. Әлхамдулилләһи Раббиль аләмин!