Уағалейкумуссәләм! Адам баласы бұл дүниеде Алланы көре алмайтыны жайында ғалымдар арасында талас жоқ. Себебі, Құранда: «Адамның жанары Оны көрмейді, Ол жанарларды көруші...»[1], – делінген. Бұл аятты сахаба Абдулла ибн Аббас: «Мүмин-мұсылмандар Оны бұл дүниеде көрмейді. Бірақ ахіретте көреді. Өйткені Алла тағала: «Сол күні кейбір жүздер жарқырап, Раббысына қарайды»[2], - деп түсіндірген[3].

Талас – Пайғамбарымыздың миғражға көтерілгенде Алланы көруінде болып отыр[4]. Абдулла ибн Аббас, Әбу Зәр, Әнәс сынды (р.а.) сахабалардың айтуынша Пайғамбарымыз (с.а.у) миғражда Алланы көрді. Бірақ: «Менің көргенім нұр еді»[5] - деген Алла Елшісінің сөзіне сүйеніп Әбу Зәр (р.а):«Алланы жүрегімен (көкірек көзімен) көрген» десе, Абдулла ибн Аббас Нәжм сүресіндегі: «Тіпті садақтың екі басындай, әлде одан да жақынырақ келіп» деген аятқа сүйеніп: «Пайғамбар Алланы көрді»[6], - деп түсіндірген. Ол (р.а.) сол сүренің келесі: «Оның көргенін жүрегі жалғанға шығармады» деген аятына қарай: «Алланы жүрегімен көрді»[7] – дейді. 

Ал, сахабалардың ішінен Әбу Һурайра, Абдулла ибн Мәсғуд, Әзірет Айша анамыз іспетті сахабалар (Алла олардан разы болсын): «Миғражда Жаратушыны емес, Жәбірейіл періштені көрген еді»[8], - деп отыр. Әсіресе, Айша анамыз: «Миғражда Алланы көрді» дегендерді қатты сынға алған. Масруқтың айтуы бойынша, Мүминдердің анасы былай дейді: «...Кімде-кім Мұхаммед (с.а.у) Раббысын көрді деген болса, ол Аллаға қосқан өтіріктің ең ауыры... Бұл мәселені Пайғамбардан алғаш рет сұраған кісі мен едім. Сонда Ол (с.а.у.): «(Миғражда көргенім) Шынында Жебрейіл еді. Оны өзінің табиғи бейнесінде тек Миғражда екі жерде көрдім...», – деген еді. (Одан кейін Айша анамыз Масруққа мына аятты оқып): «Адамның жанары Оны көрмейді, Ол жанарларды көруші» және «Алла тағала адам баласымен тек уахи арқылы немесе перденің артынан сөйлеседі; не бір елші жіберіп, Өз қалауымен уахи етеді. Күдіксіз Ол өте жоғары, хикмет Иесі»[9] деген Алланың сөзін естімеп пе едің дейді...»[10]  

Ал, кейінгі буын ғұламалар ішінен Имам Ахмед ибн Ханбаль және Имам Әбул Хасан әл-Әшғари (р.а) бірінші топтағы сахабалардың тұжырымын қолдаса, Имам Мәлик ибн Әнәс[11] және Имам Әбу Мансур Матуриди (р.а.) екінші топ сахабалардың пікірін хош көрген.

Имам Матуриди өзінің «Тә’уиләту  әһлис сүннә» атты Құран тәпсір кітабында "Нәжм" сүресіндегі аятқа түсіндірме беру барысында былай дейді:

«...Сахабалардың кейбіреуі Пайғамбардың Алланы өз көзімен ашық көргендігін айтқан. Дегенмен бұл сөз Құран аяттары мен Мүтәуатир дәрежесіндегі хадистерде айтылған «Алланы тек ахыретте көру» уәдесіне қайшы. Оның үстіне Раббысын көзімен көрген болса, қосымша Жаратушының үлкен белгілерін көруіне қажеттілік де қалмас еді (өйткені сүренің 18-аятында «Ол Раббысының үлкен белгілерін көрді» делінген.ауд). Шындығында, Алланың белгілерін қашан керек етеді?! Егер бір нәрсені ижтихатпен топшылап білген кезде керек етеді (көзбен көргенде емес). Ал, көз пердесі ашылып, көзбен көрген кезде «белгілерге» қажеттілік туындамайды (демек Ол Раббысын көзімен көрмеген). Алайда риуаяттарда айтылғандай "Раббысын жүрекпен көрген еді" делінсе, ол басқа. Пайғамбарымыздан: "Сен Раббыңды көрдің бе?", деп сұралғанда, Ол (с.а.у.): "Мен екі рет жүрегіммен көрдім", - деген тұғын...»[12]. 

Қорытындылай келе айтарымыз: оның нақты жауабы Аллаға мәлім. Біздің міндетіміз мұндай мәселелер төңірегінде көп таласқа түспей, ғұламалардың бекіткен тұжырымына тоқтау. Осы орайда, ең дұрысы – Құранның өзге аяттарымен үндескендіктен екінші топ ғұламалардың айтқанын көкейге түю.