1950 жылы "Қазақтың ақбас сиыры" ІҚМ тұқымы ресми түрде бекітілді. Ал бүгінде Қазақстанда тұқым генетикасын жақсарту бойынша жұмыстар жүргізілуде. "Шалабай" ЖШС Бас директоры және Қазақтың ақбас тұқымды ІҚМ республикалық палатасының Директорлар кеңесінің төрағасы Қуаныш Сүлейменов АгроКараван Ет 2021 кезінде аз азық көлемінде салмақ алатын ақбас өсіру туралы егжей-тегжейлі айтып берген болатын. 

Шығыс Қазақстан облысында орналасқан "Шалабай" асыл тұқымды мал шаруашылығында өндірісті жаңа сапалы деңгейге шығару міндеті қойылған. Тірі малды асыл тұқымды шаруашылықтарға сату ғана емес, сонымен бірге оны генетикалық тұрғыдан үнемі жетілдіріп отыру.

"Бүгін біз генетиканы қолдаймыз, осымен екінші жыл канадалық GrowSafe технологиясы бойынша жұмыс істеп келеміз. GrowSafe арқылы өткен 300 бұқашықтың ішінен жүйе 22 басты іріктеп алды, қазір олар жайылымда, жалпы табында. 2022 жылы олар жұптасады, 2023 жылы олар ұрпақтарын алады, содан кейін бұқалар қайтадан жүйемен тексеріледі. Егер балалар әкелерінің қасиеттерін растаса (яғни, аз мөлшерде, көп салмақ бере отырып), онда олардан тұқым жақсы генетикасы бар бұқалар сияқты алынады. Бұл не үшін қажет? Бір бұқа жарты жыл ішінде 7-8 мың доза тұқым бере алады. Бір бұқадан көп бұзау алуға болады. Бұл төл өседі және шартты түрде 7-8 жылдан кейін 40%-ға аз жеп, одан да көп салмақ алатын табын қалыптасады", - деді Қуаныш Сүлейменов 

Канадалық GrowSafe Systems жүйесі бүгінде әлемнің 56 елінде жұмыс істейді. Нұр-Сұлтандағы осы жұмыстың техникалық жағын Qazaq Aqbas палатасының атқарушы директоры Дәурен Матақбаев және оның мамандары бақылайды.

Жүйе 65 күн ішінде талдау жазады, барлық деректер "Шалабай" ЖШС кеңсесіне серверге беріледі, ол жерден Нұр-Сұлтан қаласына, ал кейін Канадаға кетеді, онда әрбір бас бойынша күнделікті мониторинг жүргізіледі. Нәтижесінде адамның кішкене араласуынсыз барлық көрсеткіштерді нақты белгілейтін кесте шығады.

"Шартты түрде, бір бұқа 1000 кг жеді - 300 кг салмақ берді, екіншісі 1200 кг жеді-300 кг берді, ал үшіншісі 800 кг жеді, бірақ бірдей 300 кг салмақ берді. Қалғандарын бірдей салмақ беріп, аз жегенін ғана алып тастайды. Көп салмақ жинап, бірақ аз жейтіні онда генетикалық қалыптасқан. Бұл адамдар сияқты, біреу көп жеп, арық болып қалады, біреу аздап жейді, бірақ бәрібір салмақ алады. Міне, осы 65 бұқаның 10-12-і өте ерекше, өйткені олар құрдастары 700-800 грамм берген кезде 1,8 кг, 2,1 кг салмақ береді. Міне, осы мал алаңында 425 бас бар, егер олардың 50-де керемет қасиеттер болса, содан кейін кем дегенде 10-ы төлдеріне осы қасиеттерді берсе, бұл бомба болады!",- деді Қуаныш Сүлейменов.

Осылайша, "Шалабайда" асыл тұқымды ірі қара малдан элиталық - генетикасы жақсы асыл тұқымды мал қалыптасады.

Өткен жылы қазақтың ақбас сиыры етті тұқымдардың топ-56 қатарына енді, ал "құрғақ азықтың қалдығы" көрсеткіші бойынша ақбас әлемдегі үздік тұқымдардың бестігіне кірді.

Естеріңізге сала кетейік: Kusto Agro компаниясының құрылымына кіретін мәрмәр сиыр етін өндіру бойынша тігінен интеграцияланған холдинг – KazBeef компаниясы АгроКараванның серіктесі болды.