ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі 2025 жылға дейінгі ҚР мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі ұлттық жоспарды іске асыру шеңберінде медициналық-әлеуметтік сараптама (МӘС) жүргізу қағидаларына өзгерістер енгізді. 

Атап айтқанда, ересектерге мүгедектік 5 жыл мерзімге белгіленетін аурулар тізбесі бекітілді.

МӘС жүргізу қағидаларына өзгерістер мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласындағы үйлестіру кеңесінің ұсынымдарына сәйкес енгізілді. Оның құрамына мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктерінің өкілдері кіреді. Олар оңалту болжамы қолайсыз аурулар бойынша қайта куәландіруден жиі өту қажеттігіне байланысты бірнеше рет қолайсыздықтарды атап өтті. 

Осыған байланысты дене функцияларының ауыр бұзылуымен, оңалту болжамы күмәнді немесе қолайсыз 19 аурудың тізбесі жасалды. Оған сәйкес мүгедектік 5 жылға белгіленуі мүмкін. Олардың ішінде интоксикация айқын білінетін қатерлі ісіктер, психика айқын бұзылған шизофрения, органдар мен организм функцияларының айқын білінетін біршама бұзылуымен қант диабеті, V сатыдағы созылмалы бүйрек аурулары және т.б. бар, - делінген хабарламада.

Осы белгілері бар мүгедектер 5 жылда бір рет қайта куәландіруден өтеді. Бұрын 18 жастан асқан адамдарға мүгедектік 1 жылға, 2 жылға немесе мерзімсіз берілді.

Сонымен қатар, емдеуге келмейтін анатомиялық дефектілер тізбесі кеңейтілді. Сондай дефектілері бар 18 жастан асқан адамдарға мүгедектіктің екінші тобы қайта куәландіруден өтпестен белгіленеді. Тізбеге қант диабеті мен Лериш синдромы аясындағы екі аяқтың ампутациясы, 16 жасқа дейін балаға мүгедектікті алғаш белгілеген кезде орташа ақыл-ой кемістігі (имбецильділік) және түрлі генездегі ақыл-ой кемістігінің тиісті дәрежесі, екі аяқтың тұрақты білінетін парездерімен және білінетін шоғырланған гиперкинездермен қозғалудағы бұзылулар (гемипарез, парапарез, трипарез, тетрапарез) қосымша енгізілді.

Бұдан басқа, 16 жасқа дейінгі бала мүгедек деп танылатын медициналық көрсетілімдердің тізбесі кеңейтілді. Мәселен, мүгедектікті 5 жыл мерзімге белгілеу үшін қолданыстағы көрсетілімдер тізбесіне балалар аутизмі, Аспергер синдромы, атипикалық аутизм, сондай-ақ қайта куәландыру кезінде 1 және 2 типті қант диабеті және т. б. қосылды. 16 жасқа дейінгі мүгедектік терінің тұқым қуалайтын аурулары, Даун және Ретт синдромдары, үдемелі бұлшықет дистрофиясы, туа біткен миопатиямен және аутизммен, Аспергер синдромымен, атиптік аутизмге шалдыққан балаларды қайта куәландіру кезінде белгіленеді, - делінген таратылған ақпаратта.

Сондай-ақ, денсаулық жағдайы өзгергенде бұдан бұрын белгіленген мүгедектік мерзімі мен еңбек ету қабілетінен айырылу дәрежесін қайта куәландіру тәртібі регламенттелді. Енді мүгедектер денсаулық жағдайы нашарлаған, сондай-ақ, жақсарғанда да қайта куәландіруге жіберілетін болады.

Тағы бір жаңалық – Медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімінің отырыстарын өткізу барысында аудио және бейнежазба құралдарын пайдалану болып табылады.

Бұйрық 2020 жылғы қаңтарда күшіне енеді.