«Қоқысқа айналған» ДНҚ адам геномының жартысын құрайды – қатерлі ісік тудыру қатерін арттырады
|
Ғалымдар кодтау қабілетінен айырылғған ДНҚ-ның қатерлі ісіктің пайда болуына әсер ететінін анықтады. Бұл жайында islam.kz порталы nature.com ақпарат көзіне сілтеме жасай отырып мәлім етеді. Яғни, кодтау дегеніміз - ДНҚ-ның генетикалық ақпаратты бекітуі мен сақтауы деп түсінсек те болады. (Генетикалық код — тірі организмдерге тән нуклеин қышқылдары молекуласындағы тұқым қуалаушы (генетикалық) ақпараттың нуклеотидтер тізбегі түріндегі біртұтас “жазылу” жүйесі. Бұл — барлық тірі организмдерге ортақ заңдылық – Уикипедия электронды энциклопедиядан). Кодталмаған ДНҚ өз кезегінде репликация процесіне (ДНҚ-ның көшірілуі) кері әсерін тигізіп, геномның қалпына келуіне кедергі келтіреді. Осының салдарынан мутация орын алады. Бұрын ДНҚ-ның кодталмаған немесе қайталанатын үлгілері - «қоқыс» ДНҚ - біздің геномымыздың жартысына жуығын құрайтыны және геномның репликациясын бұзуы мүмкін екендігі анықталды. Ғалымдар ДНҚ-ның қайталанатын паттерндерінің (үлгілерінің) репликация кезінде көбейіп, геномдағы қателіктердің пайда болуына ықпал етінін алға тартып отыр. Ал бұл жайт өз кезегінде қатерлі ісіктің пайда болуына жол ашады. Ғалымдар бұл зерттеу ішектің қатерлі ісігі сияқты кейбір ісік түрлерін диагностикалау мен бақылауды жақсартуға көмектеседі, деп санайды. Бұл жағдайда қайталанатын ДНҚ тізбегін көшіру қателері жиі кездесетін болады: олар қатерлі ісіктің даму барысынан хабар беріп отырады. Ғалымдар қайталанатын ДНҚ репликациясы орын алған кезде механизм ДНҚ-ның қарама-қарсы тізбегін әрқашан көшіре алмайтынын анықтады. Бұл қателік репликацияны тоқтатуы, тіпті, репликация механизмінің бұзылуына әкелуі мүмкін.