Мюнхен техникалық университетінің (TUM) ғалымдары тұңғыш рет ДНҚ-оригами әдісінің көмегімен молекулалық электрлі қозғалтқыш жасады. Бұл жайында islam.kz порталы аталмыш зерттеу материалы жарияланған nature.com ақпарат көзіне сілтеме жасай отырып мәлім етеді. Генетикалық материалдан жасалған титтей машина өздігінен жиналып, электр энергиясын кинетикалық энергияға (кинетикалық энергия туралы мына сілтеден толығырақ біле аласыздар - https://kk.warbletoncouncil.org/energia-cinetica-3520) айналдырады. Наноқозғалтқышты қосып, ажыратуға болады әрі айналу жылдамдығын өзгертуге және бағыттауға болады. Ғалымдардың айтуынша, қозғалтқыш тек машина мен техникада ғана болмайды, оны табиғи ортадан да кездестіруге болады, ол организмде өмірлік маңызы зор функцияны орындайды. Мәселен, АТФ-синтаз деген атпен белгілі моторлы ақуыз организм аз уақытқа энергияны беру және сақтау үшін пайдаланатын аденозинтрифосфат (АТФ) молекуласын істеп шығарады. Алайда, табиғи молекулалық қозғалтқыштарды мұндай ауқымда жасап шығару өте қиын. Жоғарыда айтып өткенімміздей, ғалымдар ДНҚ оригами әдісі арқылы наноөлшемді молекулалық айналмалы қозғалтқышты жасады. Зерттеушілер ДНҚ молекулаларынан қозғалтқыш құрастыру әдісін қолданды. Нақтырақ әрі  тарқатып айтсақ, ДНҚ-ның бірнеше ұзын жалғыз жіптері негіз болып табылады, оған қосымшалары қосылады. ДНҚ тізбегі қажетті құрылымды алу үшін таңдалады. Жаңа наномамотор үш құрамдас бөліктен тұрады: негіз, платформа және ротордың тұтқасы. Негіздің биіктігі шамамен 40 нм және химиялық байланыстар арқылы шыны пластинкаға бекітілген. Ұзындығы 500 нм-ге дейінгі ротор тұтқасы айналуы үшін негізге орнатылған. Қозғалтқыштың өнімділігі үшін тағы бір компонент маңызды: платформа. Ол ротордың негізі мен тұтқасының арасында орналасқан және қолдың қозғалысына әсер ететін кедергілерді қамтиды. Кедергілерді еңсеру және айналу үшін ротордың тұтқасы сәл еңкейуі керек. Ғалымдардың сөзіне қарағанда, қозғалтқыш айналу мезетіне нанометрге шаққанда 10 pN/Nm диапозонында жетеді. Ол екі АТФ молекуласы ыдырағанда бөлінетін энергиядан секундына көбірек энергия өндіре алады. Ғалымдар бұл қозғалтқышты химиялық реакцияларды басқару үшін пайдалануды ұйғарып отыр.

Молекулалық наномотор (наноқозғалтқыш) жасалды

Неміс ғалымдары алғаш рет ДНҚ-оригами негізінде молекулалық наномотор жасады. Мюнхен университеті мамандарының бұл нанодеңгейіндегі құрылғысын түрлі химиялық реакцияларды басқаруда пайдалануға болады. Бұл жайында islam.kz порталы аталмыш зерттеу материалы жарияланған Nature мерзімді басылымына сілтеме жасай отырып мәлім етеді. ДНҚ-оригами мамандардың атсалысуымен яғни, жасанды жолмен қалыптасатын көптеген молекуладан тұратын күрделі құрылым болып табылады. Олардың көмегімен зерттеушілер мотордың бір түрін жасай алды. Ол платформадан, иықтан және негізге (субстрат) бекітілген негізден тұрады. Рычаг, өз кезегінде, негізге өтеді, оның өлшемі небәрі 500 нанометрге жетеді. Рычаг пен негіз арасында оның қозғалысын шектейтін платформа орналасқан. Даму сатылары он пиконьютонды құрайды. Операторлар қозғалтқыштың айналу бағыты мен жылдамдығын да басқара алады.