Қытай факторы: алыстағы Еуропа дабыл қаға бастады
|
Соңғы он жылдан астам уақыт ауқымды әрі түрлі қаржылай мүмкіндіктер мен мемлекеттің қолдауымен қытай компаниялары Еуропаға дендеп еніп келеді. Жалпы, Қытай компаниялары ұшыраспайтын әлемде елдер өте сирек. Bloomberg ақпарат көзінің келтірген дерегі мен таратқан хабарына қарағанда, экономикалық мүддесін алға қойып, "жұмсақ күшпен" әлемді жаулап алуға болатынын қытай дәлелдеп берді. Мәселен, Қытай халық республикасының Еуропа елдеріне 2008-2018 жылдар аралығында құйған инвестициясы кем дегенде 318 млрд долларға жеткен. ЕО орталығы - Брюссел қаласында еуропалық елдер басшылары қытай белсенділігінен қауіптеніп отыр. Германия канцлері Ангела Меркел мен Франция президенті Эммануэл Макрон Қытайдың жылдан жылға артып келе жатқан ықпалына қарсыф тұруға шақырып отыр өзге еуропалық елдерді. Ол үшін бірыңғай стратегияны әзірлеу керектігін алға тартып отыр. Соңғы он жылда бұл тарапта қалыптасқан күрделі ахуалды талқылыған ЕО жетекшілері мынадай мәлімет келтірген екен: 2008-2018 жылдар аралығында кәрі құрлықтағы 30 ел қытай компанияларымен ұзын саны 678 мәміле жасасқан. Еуропа елдері арасында Ұлыбритания мен Германия бұл мәселеде алда келеді: немістер қытайлық әріптестерімен жалпы сомасы 20,33 млрд-ты құрайтын 225 мәмілеге қол қойған. Ал британдықтар - 227 мәміле (70,6 млрд доллар). Ал үшінші орында Франция тұр - 13,47 млрд долларды қамтитын 89 мәміле. Одан кейінгі орынға жайғасқан Италия - 31,29 млрд доллардың 85 мәмілесі жасалған. Сөз орайы келгенде айта кету керек, әсіресе, 2016 жылы қытайлар үшін кәрі құрлықта ең жемісті жыл болды: ChemChina компаниясы швейцариялық Syngenta AG тыңайтқыш өндіретін кәсіпорынды 46,3 млрд долларға сатып алды. Соңғы он жылда қытай тарапы еуропалық компанияларды сатып алу үшін 255 млрд доллар жұмсаған екен. Яғни, қазбалай түссек, шамамен 360 еуропалық фирмаларды қытайлар сатып алған. Олардың ішінде Pirelli доңғалақ жасайтын аса ірі италиялық компания немесе ұшақтарды жалға беретін ирландиялық Avolon фирмасы да бар. Бұдан бөлек, қытайлар кәрі құрлықта ең аз дегенде Еуропаның 9 елінде 4 әуежайға, 6 теңіз айлағына, сондай-ақ, желден энергия өндіретін электрстансалары мен 13 футбол клубына ие болған. Ал экономикалық сала бойынша қытайлар Еуропада химия өнеркәсібінде белсенділік танытып отыр - 48,8 млрд доллар. Сонымен қатар, жылжымайтын мүлік - 23,9 млрд доллар. Ал банктер мен қаржы мекемелеріне қытайлар 14,3 млрд доллар салған. Еуропадағы елдерге қытайлардың 670-тен аса компаниясы инвестиция құйған. Бұл тек судың бетіндегі айсбергтің көрініп тұрған аз ғана бөлігі. Румыния мен Болгариядағы атом электр стансаларының құрылысында, Швецияның айлақ құрлысында, Хорватияның контейнер терминалында, Белград пен Будапешт арасын жалғауы тиіс теміржол құрлысында, Чехияның Skoda автоөндірісінде, т.б. қытайлар жүр. Германия канцлері Ангела Меркел мен Франция президенті Эммануэл Макрон Еуропа елдерінің жетекшілерін қытайлық компаниялармен жасасқан әрбір мәмілені қайта сүзгіден өткізіп, мұқият тексеруді талап етуде.