Уағалейкум ассәләм уа рахматуллаһи уә бәракәтуһ!

Көзге тамызған дәрі ішке түспейтіндіктен оразаны бұзбайды. Ал, мұрынға тамызу мәселесі басқа. Алдын да айтып өткеніміздей*, мұрынның ішкі құрылысы ас өтетін өңешпен байланысы болғандықтан, оған тамызылған дәрінің ішке кетіп қалу қауіпі басым. Сондықтан да, ауыз берік кезде ішке кетіп қалуы мүмкін қандай да бір сұйық дәріні мұрынға тамызбаған дұрыс.

Әйтсе де, «спрей» сияқты препараттарды шашқанда дәрі кеңсірікте тұрақтап әрі қарай ішке кетпесе, оразаны бұзбайды. Өйткені, хадисте: «Оразаны ішке түскен нәрселер бұзады, сыртқа шыққан нәрселер емес», - делінген[1]. Оның үстіне Ханафи фиқһ кітаптарында да: «тамызылған дәрі ішке кетпей, мұрында тұрақтайтындай болса, оразаны бұзбайды», - делінеді[2].

Ендігі жерде «заман ағымына қарай кей үкімдер өзгермей ме екен?» деген сауалға да қысқаша жауап берер болсақ: Иә, заманға қарай кейбір үкімдер өзгеріске ұшырап, кейбірі жаңарып отырады. Фиқһта мынадай қағида бар: «Лә юнкәру тәғәйюруль Ахкәми, битәғайюриль Азмәни». Оның мағынасы: «Заманның өзгеруімен үкімдердің де өзгеретіндігі жоққа шығарылмайды».

Мұндай үкімдерге көбінесе жергілікті әдет-ғұрыпқа немесе өз заманындағы ғылыми және медициналық тұжырымдамаларға сүйене отырып шығарылған үкімдерді жатқызсақ болады. Ал, нақты аят пен хадистерге сүйенген үкімдер, ғұламалардың ижмасы мен қиясқа сүйенетін үкімдер көбіне өзгеріске ұшырамайды. Онда да, қай үкімнің өзгеріп, қайсысының өзгермейтіндігін анықтау - Ислам ғұламаларының үлесіндегі нәрсе. Оны кім көрінген анықтай алмайды. Ең дұрысы – Аллаға мәлім!

*Мұрынға дәрі тамызса, ораза бұзыла ма? http://islam.kz/kk/questions/qulshylyq/oraza/murynga-dari-tamyzsa-oraza-buzyla-ma-159/#gsc.tab=0