Бүгінде әлемде 280 миллион бала 20 жыл бұрынғыға қарағанда айтарлықтай жақсы өмір сүреді. Алайда, әрбір төртінші бала бұрынғысынша балалық шақ құқығынан айырылған, оның ішінде  соғыстың қасіретін шегіп жатқан аймақтарда тұратын немесе ол жерлерден көшіп кеткен балалар халықтың неғұрлым осал топтарының қатарына жатады.   

Жүз жылдық тарихы бар балалардың құқығын қорғау ұйымы баяндалған жаһандық баяндама балаларға ең қолайлы елдер мен нашар елдерді, жастайынан отбасынан айырылатын балалар жиі кездесетін мемлекеттерді,  балалар еңбегі, жасөспірім жүктілігі, білім беру жүйесі және соғыс аймағынан кетіп қалған балалар сияқты факторлар қарастырылады.

36-шы орынға ие болған Америка Құрама Штаттарында 2000 жылдан бері бала туған жасөспірімдер саны жарты еседен астамға, ал мектепті тастап кеткен балалар саны үштен екіге қысқарды.

Қытаймен байланысы бар АҚШ үнемі асқа жарымағандықтан ауруға шалдыққан адамдардың санын және балалардың ерте отбасы құруын үштен бірге азайтты, 5 жасқа дейінгі балалардың өлім санын бесінші бөлікке қысқартты.

Баяндамада 2000 жылдан бастап балалардың жағдайы 176 елдің 173-інде жақсарған. Бүкіл әлемде бала индексінің барлық көрсеткіштері бойынша ілгерілеуге қол жеткізілді. Елдегі қақтығыс салдарынан өз үйлерін тастап кетуге босқын атанған адамдардың саны 2000 жылдан бастап 80 пайызға –  30,5 миллион адамға өсті.

Сирия мен Йемендегі жалғасып жатқан соғыстар, сондай-ақ, Ирак пен Оңтүстік Судан сияқты жерлерде ұзаққа созылған қақтығыстар жағымсыз ықпал етуде.  

https://www.savethechildren.org/  

Алайда,  2000 жылдан бастап барлық басқа елдерде балалар мүддесінде айтарлықтай ілгерілеуге қол жеткізді: 49% — 5 жасқа дейінгі балалар өлімін төмендету; 40% -ға бала еңбегін қысқаруы; 33%-ға  созылмалы тамақтанбаудың төмендеуі; 33%-ға мектепке бармайтын балалардың саны азайды; 25%-ға балалар некелерінің қысқаруы; 22%-ға жасөспірім жүктілігінің төмендеуі; 7%-ға бала өлтіруінің төмендеуі.

Баяндамада Мыңжылдық декларацияда тұжырымдалған даму саласындағы мақсаттарды, үкіметтердің міндеттемелерін, әлеуметтік инвестицияларды, жаңа технологияларды, әлеуметтік бұқаралық ақпарат құралдарын қоса алғанда, осы өзгерістерді балалар мүддесіне негіздейтін 10 фактор туралы айтылған.

«Біз 18 жыл ішіндегі деректерді — балалық шақ кезеңін зерттеп, балалардың дені сау, білімді және қауіпсіз өсу мүмкіндігінің едәуір артқанын анықтадық», — деді Save The Children ұйымының президенті және бас директоры Кэролин Майлз.

https://www.savethechildren.org/

«Жиырма жыл бұрын мұндай ауқымдағы өзгерістер мүмкін емес болып көрінді – созылмалы тамақтанбау немесе мектепке бармайтын жүздеген миллион бала сияқты барлық қиындықтарды шешу үшін тым қиын болып көрінді. Бұл нәтижелер берік ұстаным мен басшылық болған кезде біз балалардың мүддесіне тез әрі оңтайлы өзгерістер әкелетінімізді көрсетеді.”

https://www.savethechildren.org/

Сингапур рейтингтте өз балаларын жақсы қорғайтын және қамтамасыз ететін ел ретінде байқалса, ал Батыс Еуропаның 8 елі  мен Оңтүстік Корея Топ-10 құрамына кіреді.

Әлемдегі ең кедей елдердің кейбірінде айтарлықтай ілгерілеуге қол жеткізілді, оның үстіне Сьерра-Леоне 2000 жылдан бастап үлкен табыстарға қол жеткізді, одан кейін Руанда, Нигерия және Эфиопия бар. Орталық Африка Республикасы мен Чад балаларға үлкен қауіп төніп тұрған мемлекеттер қатарына жатады.

Сьерра-Леоне, Руанда, Эфиопия, Нигерді қоса алғанда, үлкен прогреске қол жеткізген елдер үшін Нәтижелер саяси шешімдер ұлттық байлыққа қарағанда үлкен маңызға ие болуы мүмкін екенін көрсетті. Нақты:

- Сьерра-Леоне үйден күштеп көшірілген адамдар санының 99%-ға қысқаруына қол жеткізді.

- Руанда геноцидтен кейін 25 жыл өткен соң көрсеткіштердің көпшілігін жақсартты. 5 жасқа дейінгі балалар арасындағы өлім-жітім 79 пайызға, ал мектепке бармайтын балалардың үлесі және некеге тұратын балалардың үлесі 60 пайызға төмендеді. 2000 жылдан бастап Руанда балалар еңбегінің, жасөспірімдердің туылуы мен балаларды өлтіру ауқымын екі есе қысқартты.

- Эфиопия бес жасқа дейінгі балалардың өлім-жітімінің 59 пайыздық қысқаруына, жасөспірімдер арасындағы бала туудың 41 пайыздық қысқаруына, бойдағы кідірістің 33 пайыздық қысқаруына, балаларды өлтіру санының 30 пайыздық қысқаруына және мектепке бармайтын балалар мен некеге тұратын балалар санының екі есе қысқаруына қол жеткізді.

- Нигерия тізімдегі кез келген елдің бәрінен жақсарды, салыстырмалы мәнде, оның саны екі онжылдықта екі еседен астам өсті, ал  бесінші туған күніне дейін қайтыс болған балалар саны 62 пайызға төмендеді.

«Прогресс керемет болса да, енді біз әлемдегі соңғы бала лайықты балалық шаққа ие болғанша бірге еңбек етуіміз керек», — деді Майлз.

Қазақстан бұл рейтингте 40-орында.