Мәжіліс депутаты Дания Еспаева палатаның пленарлық отырысы барысында кейбір қазақстандықтарға кредиттерді есептен шығару мәселесін қозғады. Оның бағалауынша, нарықтық қатынастар дамыған әлемнің ешбір елінде борыштарды ауқымды есептен шығару қолданылмаған, ал төлем қабілеті жоқ қарыз алушылар бойынша мәселе банкроттық туралы арнайы заңдар шеңберінде құқықтық алаңда шешіледі.

Депутаттың айтуынша, борышкердің несие берушілердің талаптарын қанағаттандыра алмауы — қоғамдағы әлеуметтік шиеленіс факторларының бірі және Мемлекет басшысы Үкіметке және Ұлттық банкке халықтың әлеуметтік осал топтарына кепілсіз тұтынушылық несиелер бойынша қарыздарды есептен шығаруды тапсырды. Мұндай қарыздар қазіргі уақытта кредиттік рақымшылық шеңберінде 630 мыңнан астам қарыз бойынша 507 мың азаматқа есептен шығарылады. Оларды өтеуге 106 млрд теңге бөлінді.

«Әрине, мемлекет қиын өмірлік жағдайға тап болған азаматтарға қажетті көмек көрсетуге міндетті. Алайда, барлық қиыншылықтарға қарамастан, алған несиелерін адал қайтарып берген, кейде өздеріне қажет нәрселерден бас тартқан азаматтар тең емес жағдайға ұшырады», — деді Еспаева.

Оның бағалауы бойынша, бұл акция бір жолғы жарияланғанына қарамастан, болашақта төлем төлемейтіндердің саны қайтадан сыни деңгейге көтерілмейтініне кепілдік жоқ, әлеуметтік шиеленісті төмендету үшін қайтадан бұл әрекетті қайталау қажет болады, өйткені прецедент жасалды.

«Дамыған нарықтық қатынастары бар әлемдегі алдыңғы қатарлы елдердің ешқайсысында қарыздарды ауқымды есептен шығару қолданылған жоқ. Ал төлем жасауға қабілетсіз қарыз алушылар бойынша мәселе банкроттық туралы арнайы заң шеңберінде құқықтық алаңда шешіледі», — деді депутат.

Сондай-ақ, ол 2015 жылы депутаттық бастама ретінде «Ақ жол» фракциясының депутаттары жеке тұлғалардың банкроттығы туралы заң жобасын әзірлеп, енгізгенін еске салды. Алайда, құжат Үкімет жанындағы ВАК-та қолдау таппады.

«Сол кезде бізді осындай заң жобасы Қаржы министрлігінде Дүниежүзілік банкпен бірлесіп дайындалып жатыр және 2017 жылы қабылдау жоспарланған, деп сендірді. Қазір 2019 жыл, заң қайда? Үкімет мұндай заңның қабылдануын жалпыға бірдей кіріс декларациясын енгізуге міндеттейді, бірақ, бұл шараға көшу тағы бір рет 2025 жылға ауыстырылды. Осы бес жыл ішінде біздің азаматтарымыз тағы бес рет несие алып үлгереді, кейін оларды қайтармайды, енді халық сұрамайды, мемлекет есебінен жаңа жүздеген миллиард қарызды есептен шығаруды талап етеді. Егер үкімет жеке тұлғалардың банкроттыққа ұшырауы туралы біздің фракция ұсынысына бес жыл бұрын қол жеткізсе, бүгінгі күні төлем қабілеті жоқ азаматтардың қарыздарын өтеуге үлкен қаражатты жұмсаудың қажеті туындамас еді», — деді Дания Еспаева.

Ол үкіметке жеке тұлғалардың банкроттығы туралы уәде берген заң жобасын енгізуді ұсынды. Ал дайын болмаған жағдайда 2015 жылы үкімет қабылдамаған заң жобасын қайта енгізу керектігін айтты.