Ассаламуьалайкум! Бір кісі мынадай сұрақ қойды: Аузына еріксіз құсық келіп тұрып, жұтып қойсаң, мысалы, құса алмайтын жерде отырған болса, мұнысы оразаны бұза ма? Бұзбай ма? Аяжан.
|
Ауызға құсық келіп, әдейі жұтып жіберсең, ораза бұзыла ма?
|
Уағалейкумуссәләм уә рахматуллаһи уә бәракәтуһ!
Еріксіз келген құсық аз болсын, көп болсын, оразаны бұзбайды[1]. Бірақ, жұтылған жағдайда келген құсықтың мөлшеріне қарай үкімі де өзгермек. Дәлірек айтқанда:
- Еріксіз келген құсық ауыз толы болмаса, мейлі әдейі жұтқан болсын, мейлі өздігінен жұтылған болсын, ораза бұзылмайды[2].
- Еріксіз келген құсық ауыз толы болса, оны әдейі жұтқан кісінің оразасы бұзылады. Мұнда талас жоқ. Ал, әдейі емес өздігінен жұтылған жағдайда Имам Мұхаммед бойынша ораза бұзылмайды[3].
Бұл айтқандарымыз, еріксіз келген құсықтың жұтылуына қатысты еді.
Ендігі жерде, әдейі құсқан болса, үкімі қалай болмақ? Мұны да мөлшеріне қарай анықтаймыз:
- Әдейі қолдап құсқан құсық ауыз толы болмаса, оразаны бұзбайды. Бірақ, жұтылған жағдайда Имам Мұхаммед «оразаны бұзады» десе, Имам Әбу Юсуф «бұзылмайды» деген. Дұрысы – Имам Әбу Юсуфтың тұжырымы[4].
- Әдейі құсқан құсық ауыз толы болған жағдайда, жұтылсын-жұтылмасын, оразаны бұзады.
[1] Тирмизи сүнәні: Китабус Саум, 720-хадис: «Еріксіз құсық келген кісі (оразасын) қазасын өтемейді. Ал әдейі құсқан болса (сол күнгі оразаның) қазасын өтесін».
[2] Бұл жағдайда, құсықты әдейі жұтқан адамның оразасы – Имам Мұхаммед (р.а.) бойынша бұзылады, қазасын өтеуі керек. Имам Әбу Юсуф (р.а.) бойынша, бұзылмайды. Әйткенмен, ең дұрысы - Әбу Юсуфтың тұжырымы делінген. (әз-Зәбиди: әл-Жәуһәра ән-Найра)
[3] Имам Әбу Юсуф бойынша, бұзылады. Десе де, бұл жағдайда Имам Мұхаммедтің тұжырымы - ең дұрысы саналған. (әз-Зәбиди: әл-Жәуһәра ән-Найра)
[4] Имам Шүрүнбүләли: Имдәд – 642 бет.
