Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2018 жылғы 29 тамыздағы бұйрығымен зейнетақы туралы кейбір бұйрықтарға өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

Атап айтқанда, мемлекеттік базалық зейнетақы төлемдерін бюджет қаражатынан беру, сондай-ақ зейнетақы төлемдерін тағайындау және жүзеге асыру, мүгедектерге арналған мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар, асыраушысынан айырылу және мемлекеттік арнайы жәрдемақыларға түзету енгізілді, деп хабарлайды stan.kz порталы Zakon.kz сайтына сілтеме жасай отырып.

Осылайша, зейнетақы мен жәрдемақылардың зейнетақысы мен мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларына, мемлекеттік арнайы жәрдемақыға, сондай-ақ жеке басын куәландыратын құжатқа өтініш беруге құқығы бар.

Оралман мәртебесi бар адамдарға зейнетақылар мен мемлекеттiк әлеуметтiк жәрдемақылар тағайындау туралы өтiнiш берген жағдайда оралмандар куәлігін көрсетуі тиіс.

Жасына, мүгедектікке байланысты мемлекеттік жәрдемақыларға, асыраушысынан айыруға, мемлекеттік арнайы жәрдемақыны тағайындау үшін мемлекеттік мекеме филиалына тұрғылықты жері бойынша өтініш беріледі.

Базалық зейнетақыға өтініш мемлекеттік мекеме филиалына немесе портал арқылы тұрғылықты жер бойынша беріледі.

Зейнеткерлік жасқа жеткен кезде жеке зейнетақы төлемдері мен жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін жеке тұлғалар Мемлекеттік Корпорация филиалына бір өтініш береді.

Мүмкіндіктері шектеулі адамдардың мүгедектігі белгіленуі жағдайында адам тұрғылықты жері бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы тағайындау туралы өтінішті медициналық және әлеуметтік сараптама бөліміне жібереді.

Өтінішті қабылдау кезінде тұрақты тұрғылықты жері бойынша тіркеу туралы жеке басын куәландыратын құжат туралы ақпарат «электрондық үкімет» шлюзі арқылы тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынады.

Ақпараттық жүйелерден ақпарат болмаған жағдайда, өтінімге келесі құжаттар қоса беріледі:
жеке басын куәландыратын құжат (Қазақстан Республикасы азаматының паспорты, Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігі, азаматтығы жоқ адамның куәлігі, шетелдіктің тұруға арналған рұқсаты);

Тұрақты тұрғылықты жері бойынша тіркеу құжатын растайтын құжат (мекенжай анықтамасы немесе ауыл әкімдерінің куәлігі, Байқоңыр қаласының тұрғындары үшін – Байқоңыр қаласындағы тұрғын үйді тіркеу және тіркеу бөлімінің сертификаты).

Өтінішке сондай-ақ зейнетақы мен жәрдемақы беру үшін уәкілетті ұйымның банктік шот нөмірі туралы немесе пенитенциарлық жүйе мекемесінің бақылау ақшасы туралы ақпарат кіреді.

Мүмкіндігі шектеулі немесе қамқорлыққа немесе қорғаншылыққа мұқтаж адамдарға зейнетақы мен жәрдемақы тағайындау мақсатында олардың заңды өкілдері өтініш пен қажетті құжаттарды ұсынады.

Үшінші тұлғалардың зейнетақылар мен жәрдемақыларды тағайындау туралы өтініші Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 167-бабына сәйкес берілген сенімхат бойынша беріледі.

Сондай-ақ, жеке тұлғаға төленетін табыс сомасы туралы және жеке кәсіпкерлерге, адвокаттарға, жекеше нотариустарға, жеке сот орындаушыларына, кәсіби медиаторларға – мемлекеттік табыс органы берген табыс туралы құжат болған жағдайда да анықталады.
Жоғарыда аталған құжаттардан басқа базалық зейнетақыны беру мақсатында өтініш беруші:

– өтініш берушінің зейнетақы жүйесіне қатысу мерзімін растайтын құжаттар;
– неке туралы куәлік (азаматтық хал актілерін тіркеу туралы куәлік) немесе ажырасу туралы куәлік немесе некенің актісінен үзінді (болған жағдайда).

Зейнетақы жүйесіне қатысу тәжірибесін растайтын құжаттар (олардың болуына байланысты) мыналарды қамтиды:

– 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін жұмыс істеген өтініш берушінің еңбек стажын растайтын құжаттар;
– жұмыс істемейтін ананың кішкентай балаларға кететін уақытын растайтын құжаттар:
балалардың туу туралы куәліктері (туу туралы куәліктің көшірмесі немесе азаматтық хал актілерін тіркеу органы берген азаматтық хал актісінің тіркеу туралы куәлігі);
келесі құжаттардың бірі (олардың болуына байланысты):
балалардың жеке басын куәландыратын құжат;
неке туралы куәлік (азаматтық хал актілерін тіркеу туралы куәлік) немесе некені бұзу туралы куәлік немесе неке қию актісі (бар болған жағдайда);
балаларға арналған орта мектепті бітіргені туралы анықтама;
орта білімнен кейінгі немесе жоғары оқу орнын бітіргені туралы диплом немесе білім беруді растайтын білім беру ұйымының анықтамасы;
балалардың әдеттегі тұрғылықты жері бойынша тіркелген жерін растайтын құжат;
балалар өлімі туралы куәлік (немесе өлім туралы жазба немесе азаматтық хал актілерін тіркеу органы берген азаматтық хал актісінің тіркеу туралы куәлігі)

– жұмыс істемейтін әкенің кішкентай балалар күтіміне қарауға кеткен мерзімін іс жүзінде растайтын сот шешімі;

Бұл мерзім баланың анасының зейнетақы жүйесіне қатыспайды;

– Бірінші топтағы мүгедекті, екінші топтағы жалғыз мүгедекке және көмекке мұқтаж зейнеткерге және сегіз жасқа толған, он алты жасқа толмаған мүгедек балаға күтім жасау уақытын және уақытын растайтын сот шешімі.

Ата-анасының, асырап алушысының (қамқоршының), мүгедек баланы тәрбиелеп отырған қорғаншының (қамқоршының), мемлекеттік ақпараттық жүйелер арқылы балалық шақтан келген балалардың бірінші тобына күтім жасаушыға тағайындалған және төленетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы туралы ақпаратты растау кезінде сот шешімін беру талап етілмейді;

– әскери қызмет мерзімін, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында қызмет көрсетуді, мемлекеттік курьерлік қызметті көрсететін құжаттар (олардың бар болуына байланысты):
еңбек кітапшасы;
әскери анықтама;
мұрағат мекемесінің қызмет көрсету мерзімі туралы анықтамасы;
қорғаныс ведомствосының (ведомствосының) немесе қызметтік пунктінің анықтамасы;
қызметтік келісімшартты жасасу және тоқтату негізінде қызметтік қатынастардың басталуын және тоқтатылуын растайтын өтінімдерден үзінді көшірмелер;

– Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызметi персоналының және халықаралық ұйымдардың жұбайы (жұбайының), әскери қызметшiлердiң (әскери қызметшiлердi қоспағанда), мамандығы бойынша жұмыс iстеу мүмкiндiгi жоқ жерлерде ерлі-зайыптылармен арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлерiнiң тұрғылықты жерiн және тұру мерзiмiн растайтын құжат;

– Байқоңыр кешенінің ресейлік ұйымдарында 1998 жылғы 1 қаңтардан кейін жұмыс тәжірибесін растайтын құжаттар;

– мүгедектік анықталмаса (олардың болуына қарай) бірінші және екінші топтағы мүгедектердің 2004 жылғы 31 желтоқсандағы жұмысқа орналасу мерзімін растайтын құжаттар: еңбек кітапшасы;еңбек кітапшасы болмаған немесе жұмыс істемейтіндігі туралы анықтама, тиісті еңбек кітапшасының жазбаларының жоқтығы, түзетулердің, дәлсіздіктердің немесе түрлі түсіндірмелердің болуы, соттың шешімі.

2005 жылдың 1 қаңтарынан бастап бірінші және екінші топ мүгедектігі бар тұлғаларға зейнетақы жүйесінде қатысу мүмкіндігі берілді, егер мүгедектік белгісіз мерзімге белгіленсе, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың мерзімі әлеуметтік аударымдар бойынша орталықтандырылған мәліметтер базасынан алынған ақпарат негізінде есептеледі.

Есептелген жарналарды енгізу мерзімі міндетті зейнетақы жарналарын аудару туралы орталықтандырылған деректер базасынан алынған ақпаратпен расталады.

Міндетті зейнетақы жарналарын толық көлемде немесе уақтылы аудармаған жағдайда міндетті зейнетақы жарналарын енгізу мерзімі (олардың болуына байланысты) келесі құжаттармен расталады:

міндетті зейнетақы жарналарын аудару туралы жұмыс берушінің анықтамасы (осы Ереженің 15-тармағына сәйкес оны ұсыну жағдайында);

міндетті зейнетақы жарналарын аудару мерзімін растайтын сот шешімі.
Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің мөлшерін қайта есептеу кезінде адвокаттардың, жеке сот орындаушыларының, жекеше нотариустың, жеке кәсіпкерлердің, жеке кәсіпкерлердің, кәсіпкерлердің, кәсіпкерлердің, олардың пайдасына міндетті зейнетақы жарналарын, мүшелері (қатысушылары) және шаруа немесе фермерлік шаруашылық басшыларының міндетті зейнетақы жарналары аударылған кезде егер бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарының жылдық мөлшері кем болса, бір жылға тең тиісті салық кезеңі үшін оның төлемі.

Егер осы тұлғалар төлейтін міндетті зейнетақы жарналарының мөлшері тиісті салық кезеңі үшін төленуге жататын міндетті зейнетақы жарналарының жылдық сомасынан аз болса, онда міндетті зейнетақы жарналары аударылған мерзім төленген міндетті зейнетақы жарналарының мөлшеріне бара-бар анықталады.

Міндетті зейнетақы жарналарын аударуды ескере отырып, 2006 жылғы 1 шілдеге дейін жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысу кезеңінде міндетті зейнетақы жарналары аударылған айдың алдындағы айға назар аударылады.

Егер бір ай ішінде міндетті зейнетақы жарналары жинақтаушы зейнетақы қорларына немесе бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорларына бірнеше рет берілсе, қаржыландырылған жүйеде қатысу мерзімі – бір ай.

Тәртіп алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді және 2018 жылғы 1 шілдеден бастап туындайтын құқықтық қатынастарға қолданылады.

Айта кетейік, бұған дейін ұлттық банк төрағасы Данияр Ақышев қазақстандықтарды зейнетақы жинақтарына алаңдамауғашақырған еді.